Het Nieuwe Testament spreekt zowel over de werken van het vlees (Gal.5:19) als over dode werken (Hebr.6:1). Zij die zich overgeven aan de werken van het vlees zoals onzedelijkheid, strijd, jaloersheid, uitbarstingen van toorn etc. zullen zeker het Koninkrijk van God niet beërven. Deze werken zijn zo duidelijk zondig dat het voor een gelovige moeilijk zou zijn om een van deze te verrichten zonder veroordeeld te worden door zijn geweten.
Dode werken, echter, zijn misleidend. Het zijn uiterlijk goede werken, maar ze komen uit een bedorven bron en zijn daardoor als een vuil kleed in Gods ogen (Rom7:18;Jes.64:6).
Daarom wordt ons bevolen niet alleen ons van de zonden te bekeren maar tevens van de dode werken. Slechts wanneer wij zulk een fundament hebben gelegd, kunnen we jagen naar het volkomene (Hebr.6:1).
Het is goed bekend onder gelovigen, dat het bloed van Jezus ons kan reinigen van alle zonden. Wat niet zo bekend is, is het feit dat het bloed van Christus ons bewustzijn ook van dode werken moet reinigen, voordar we de Levende God op de juiste manier kunnen dienen (Hebr.9:14).
Het is daartoe noodzakelijk dat we een duidelijk begrip hebben van wat dode werken werkelijk zijn.
1. Dode werken zijn werken die zonder vreugde gedaan zijn.
God heeft de blijmoedige gever lief (2Kor.9:7). Eveneens houdt Hij van diegenen die Zijn wil met vreugde verrichten. Hij ontmoet hen die met vreugde gerechtigheid doen (Jes.64:5). Wanneer de Israëlieten de Heere niet met vreugde dienden, werden ze gestraft doordat ze hun vijanden moesten dienen (Deut.28:47-48). Het koninkrijk van God bestaat in rechtvaardigheid gepaard met blijdschap door de Heilige Geest (Rom.14:17). Slechts degenen die zich verheugen om Zijn wil te doen, kunnen blijdschap aan het hart van God geven, bedenk de kwestie van tienden geven, bijvoorbeeld. Dit was een wet onder het Oude Verbond, maar het is nooit door Jezus of de apostelen bevolen onder het Nieuwe Verbond. Nochtans verplichten grote aantallen van hebzuchtige dominees hun gemeente om verplicht tienden te geven - hetzij door beloften van een beloning van God, hetzij door bedreigingen met het Goddelijke oordeel. De mensen betalen, maar zonder vreugde. Het is geen spontaan geven, maar met tegenzin, onwillig geven. De predikanten zijn blij wanneer de offerblokken vol zijn, maar God is dat niet. Want God houdt alleen van blijmoedige gevers! Het uitgangspunt van het Nieuwe Verbond is: "Geef zoveel als je blij kunt geven. God wil niets meer hebben." (Natuurlijk zul je in dezelfde mate ontvangen als je gegeven hebt (2Kor.9:6; Luk.6:38) - maar dat is een andere zaak.) God wenst echter geen arbeid of giften, die met tegenzin gegeven zijn. Wat we zonder vreugde verrichten, is een dood werk.
2. Dode werken zijn werken die zonder liefde zijn gedaan.
God en de mensen liefhebben zijn de twee kapstokken waaraan elk ander gebod hangt (Matth.22:40). Door deze kapstokken te verwijderen, stort alles in elkaar. Dit was de reden waarom de leider van de gemeente te Efeze berispt werd. Zijn werken werden niet langer meer gedreven door liefde voor God en de mensen (Openb.2:2,4). Als we gehoorzaam zijn aan Gods geboden zonder dat we de geest ervan houden, worden onze werken dode werken. Indien we door de Heere als herders van Zijn kudde worden aangewezen, zal Hij ons eerst beproeven (zoals bij Petrus) of we Hem boven alles liefhebben (Joh.21:15-17). Anders zou onze dienst waardeloos zijn. Evenzo is het niet voldoende om degenen die vervloeken slechts te zegenen. We moeten ze tevens van harte liefhebben. Anders houden we alleen de letter van Gods Woord, maar niet de geest. Hetzelfde geldt indien we de broeders en zusters in de Gemeente dienen, omdat ons dat geleerd wordt, maar ze nog steeds bekritiseren (misschien omdat ze ons niet dankbaar zijn). Dan wordt onze dienst een opeenstapeling van dode werken. Al onze offers voor de zaak van de Heere zijn waardeloze dode werken, wanneer ze niet uit liefde voor Hem ontstaan.
3. Dode werken zijn werken die zonder ijver verricht zijn.
"Ik weet uw werken……omdat gij lauw zijt en noch heet, noch koud……wees dan ijverig"(Openb.3:15-19). Halfhartige werken zijn dode werken. We zullen de Heere onze God liefhebben uit GEHEEL ons hart, GEHEEL onze ziel, GEHEEL ons verstand en GEHEEL onze kracht (Mark.12:30). Wat we ook doen voor de Heere, het moet met een ongedeeld hart geschieden. Ons bidden moet met een aandrang gebeuren en ons profeteren met ijver (vuur). We moeten te allen tijde "vurig van geest" zijn (Rom.12:11). Het vuur op het altaar moet voordurend brandend gehouden worden (Lev.6:13). Wij moeten constant de gaven van de Geest waar God ons mee heeft bekleed, tot een vlam aanwakkeren - ze dus niet verachten of minachten omdat velen ze misbruikt hebben (2Tim.1:7). Veel christenen zijn in een levenloze staat, waar het brandende vuur van de Geest ontbreekt. Zij zijn gereed door de Heere verworpen te worden (Openb.3:16) door hun gebrek aan ijver. Wij moeten ons bekeren van zulke werken in ons eigen leven.
4. Dode werken zijn werken die zonder geloof zijn gedaan.
Zoals geloof zonder werken dood is (Jak.2:26), net zo zijn werken zonder dat zij met geloof gepaard gaan, dode werken. Veel bidstonden zijn dood vanwege het gebrek aan geloof. Vijf minuten met geloof gevuld gebed is meer levend en krachtig voor de volbrenging van Gods plannen dan een bidstond van een nacht lang die doorleefd is als een prestatie van uithoudingsvermogen. Jezus bad de hele nacht, dit moeten wij ook doen wanneer er een noodzaak toe is - maar zeker niet als een dood werk. Geloof betekent ook een persoonlijke overtuiging (Rom.14:22). Wat we zonder persoonlijke overtuiging doen, is een dood werk. Enkel omdat een groot godsman een bepaalde gewoonte heeft of in een bepaald leerstuk gelooft, betekent niet dat wij hem moeten nadoen. Nochtans is het christendom vol van gelovigen die blindelings anderen volgen, zonder enige persoonlijke overtuiging. Imitatie brengt altijd de dood voort. De Israëlieten gingen door de Rode Zee door geloof. De Egyptenaren imiteerden hen en werden verzwolgen (Hebr.11:29). Dat is tot onze waarschuwing hier geschreven. Doe geen handelingen of diensten van anderen na. Wij moeten evenmin de nadruk die anderen op hun dienst leggen nadoen. Dat zou een dood werk zijn, wij moeten leven en profeteren naar de hoeveelheid van ons eigen geloof (Rom.12:6). God wil dat u uzelf bent, omdat Hij een unieke bijdrage aan het lichaam van Christus heeft te geven door uw eigen onderscheiden persoonlijkheid aan het Lichaam van Christus.
5. Dode werken zijn werken die gedaan zijn voor persoonlijke winst en eer.
"Ik weet uw werken, dat gij de naam hebt dat gij leeft, maar gij zijt dood"(Openb.3:1). Hier was een man die geestelijk dood was, maar die toch nog tevreden was omdat hij de naam had, dat hij leefde. Hij zocht de eer van mensen meer, dan de eer van God (Joh.5:44 en 12:43). Het resultaat was dat al zijn werken dode werken waren. Al hetgeen wij doen om indruk op mensen te maken, is een dood werk. Al hetgeen wij doen om door anderen opgemerkt te worden is evenzo een dood werk (Matth.6:1-18). Levende werken worden in het verborgene gedaan, alleen voor Gods aangezicht, waarbij alle mogelijke pogingen worden gedaan om het voor de mensen geheim te houden. Wanneer wij ons beroemen op onze prestaties voor God, dan zijn we begonnen "de werken van onze handen te aanbidden"(KJV. Hand.7:41). Onze werken worden dan onmiddellijk dode werken. Op deze wijze is Babylon gebouwd, zoals Daniël 4:30 duidelijk maakt. Zo gauw als wij verleid worden om te denken over de mening van anderen over onszelf of over ons werk, moeten we deze gedachten (zowel slechte als goede) in de vuilnisbak doen, waar ze thuis horen. Zelfs de meningen welke grote godsmannen over ons hebben, moeten in de vuilnisbak gedaan worden. "Onze rechtvaardigheid in mensen ogen is een gruwel (vuilnis) voor God" (Luk.16:15). Alleen iemand die zo radicaal is kan hopen aan dode werken te ontkomen. Precies hetzelfde is het werk dat voor de Heere tegen betaling gedaan wordt, een dood werk. De arbeid die tegen een salaris wordt verricht, is GEEN christelijke arbeid. Het is werelds werk - zelfs al gebeurt het onder de naam "christelijk". Het is onmogelijk tegelijkertijd God te dienen en het geld.
6. Dode werken zijn werken die enkel gedaan worden om de stem van het geweten de stillen.
De heidenen worden aangezet tot bepaalde werken, zoals vasten, bidden en aalmoezen geven vanwege de beschuldiging van hun geweten (Rom2:15). Het is ook voor christenen mogelijk om zulke werken te doen, louter om het geweten te ontlasten. Velen lezen de bijbel en bidden dagelijks, eenvoudig om hun geweten te ontlasten.
Om dezelfde reden gaan ze naar samenkomsten, betalen hun tienden, en geven aalmoezen aan bedelaars etc. Al zulke werken zijn dode werken. Er zijn predikanten die munt slaan uit deze zwakheid van gelovigen en dringen er bij hen op aan om iets voor de stervende miljoenen te doen of die "zonder Christus" verloren gaan. "Of geven of gaan" wordt de mensen verteld. Het resultaat is dat sommigen geld geven, anderen geven hun baan op en vertrekken om christelijk werk te gaan doen. Beide groepen hebben zonder de leiding van God gehandeld, maar alleen op het gevoel van een moment (om schuldige gewetens te verlichten), eindigend in een vicieuze cirkel van dode werken.
7. Dode werken zijn werken die gedaan zijn uit angst voor het Goddelijk oordeel.
Zondigen vermijden enkel omdat we het oordeel van God vrezen, is goed maar dat is zeker niet het motief van waaruit Jezus de zonde vermeed. Jezus vermeed te zondigen omdat Hij de Vader wou behagen. Dit moet ook ons motief zijn. Veronderstellend dat er geen straf zou staan op het begeren van vrouwen, op het vertellen van leugens of op het vasthouden aan een grief tegen elkaar, zouden we dan nog toegeven aan deze zonden? Of zouden we ze steeds vermijden omdat ons basisverlangen was om God te behagen? Laat elke persoon deze vraag voor zichzelf beantwoorden, en zijn verlossing uit alle dode werken met vreze en beven bewerken. Om anderen te vergeven enkel omdat wij geen ziekte willen krijgen als oordeel van God, of omdat we willen dat God ons vergeeft, is een dood werk - omdat het gedreven wordt door een egoïstische angst voor oordeel. Wat zullen we dan zeggen van hen die in de bijbel lezen en 's morgens bidden, louter om een ongeluk gedurende die dag te vermijden!! Dat valt in dezelfde categorie als het slechtste heidense bijgeloof.
8. Dode werken zijn werken die gedaan zijn om een beloning te verkrijgen.
Het is de waarheid dat Jezus de getrouwen zal belonen (Openb.22:12) en het is eveneens de waarheid dat het hoogste verlangen van ons leven behoort te zijn Hem welgevallig te zijn (2Kor. 5:9), zodat we eens van Hem kunnen horen: "Goed gedaan, goede en trouwe dienstknecht"(Matth.25:21). Nochtans waarschuwde Jezus Zelf ons tegen de egocentrische wens om een hemelse beloning te verkrijgen, dit als een motief voor onze offers en onze dienst voor Hem. Toen Petrus vond dat hij gunstig afstak bij de rijke jongeling (die zich zojuist van Jezus had afgewend) en de vraag stelde: "Wat zullen wij dan krijgen voor alles wat wij voor U hebben opgegeven?" (Matth.19:27), antwoordde Jezus met de gelijkenis van de arbeiders in de wijngaard (Matth.20:1-16). Daar zien we dat zij die voor loon werkten (beloning) de laatste werden, terwijl zij die zonder enige gedachte omtrent een beloning hadden gewerkt de eersten werden (hoewel zij maar een klein deel van het werk gedaan hadden dat de eersten hadden verricht).
Kwaliteit versus kwantiteit - hier zien wij het verschil tussen dode en levende werken. Werken die gedaan worden met de hoop op een verheffing boven andere gelovigen en om een plaats in de Bruid van Christus te vinden, zullen op de laatste dag ontmaskerd worden als dode werken. Als wij ons gedachteleven reinigen, anderen goed doen en onze vrouwen beminnen of ons aan onze echtgenoten onderwerpen, en dit alles met de gedachte om verheerlijkt te worden op een toekomstige dag, dan is het "Ik" nog steeds centraal in ons leven, en al onze egocentrische "goede" werken zijn dode werken! Zij die heerlijkheidskronen krijgen zijn snel om ze aan de voeten van de Heere neer te werpen, zeggende: "U alleen bent waardig"(Openb.4:11).
Alleen als we onszelf gereinigd hebben van andere motieven dan de wens om God te verheerlijken, kunnen wij bevrijd worden van dode werken. Indien we een aantekening in ons geheugen bewaren van al de goede werken die we gedaan hebben, dan worden deze goede werken dode werken. Jezus gaf ons twee voorstellingen van de uiteindelijke oordeelsdag. In de ene vertelden de mensen al het goeds dat zij gedaan hadden in hun aardse leven voor de Heere, "Heere, Heere, hebben wij niet in Uw naam geprofeteerd en in Uw naam boze geesten uitgeworpen etc. (Matth.7:22,23). Deze mensen werden door de Heere verworpen. In de andere voorstelling vinden we de rechtvaardigen die door de Heere herinnerd worden aan het goeds dat zij hadden gedaan gedurende hun aardse leven. "Heere, wanneer hebben we dat gedaan?" is hun verbaasde uitroep (Matth.25:34-40). Ze hadden deze dingen niet voor een beloning gedaan. Hier zien we een duidelijk onderscheid tussen dode en levende werken. In welke categorie passen wij?
9. Dode werken zijn werken die gedaan zijn zonder het sterven van Jezus om te dragen.
Levende werken zijn alleen die werken, die opkomen uit het leven van Jezus in ons. Het is onmogelijk om dit leven van Jezus te hebben zonder eerst het sterven van Jezus in ons lichaam om te dragen - het dagelijkse kruis (2Kor.4:10). Als we slechts onze tong bedwingen om niet boos te spreken of onze gezichten bedwingen om niet dreigend te kijken, maar van binnen nog steeds borrelen van toorn en irritatie, dan zijn wij alleen maar goede boeddhisten. Dit is de onderwijzing van Yoga, niet van Jezus Christus. Jezus vertelde ons om het kruis dagelijks op te nemen. Dit is het "sterven van Jezus" - waar het vlees wordt gekruisigd (Gal.5:24). De dood door kruisiging is een lang proces - in tegenstelling tot doodgeschoten of opgehangen worden. Het vlees kan niet in een moment neergeschoten of opgehangen worden; het kan alleen gekruisigd worden. Maar als wij trouw deze misdadiger aan het kruis houden, dan zal de dood te zijner tijd intreden - en zullen wij aan de zonden onttrokken worden (1Petr.4:1). Dan zal het leven van de Heilige Geest als stromen van levend water uit ons binnenste vloeien (Joh.7:37-39). Onze innerlijke houding zal dan overeenkomen met onze uiterlijke verschijning en werken. Gemaakt glimlachen of enige ander vorm van uiterlijke vroomheid zal dan niet meer nodig zijn.
10. Dode werken zijn werken die hun oorsprong hebben in onze eigen menselijke naruur.
Martha's onbaatzuchtig en opofferend gedrag voor de Heere en Zijn volk, is een goed voorbeeld van goede werken die dode werken zijn (Luk.10:38-42). Zij deed dat werk louter omdat ze voelde dat het een goed werk was om te doen. Maar "het belangrijkste voor een dienaar is dat hij doet wat zijn meester hem opdraagt"-niet wat hijzelf voelt om te doen (1Kor.4:2 - Living-vert). Dus was Maria wijzer, en wel daarin dat zij eerst aan Jezus Zijn voeten zat om te horen wat Hij haar wou laten doen. Gods woord scheidt vaneen ziel en geest; en net zoals wij ophouden te zondigen, moeten we eveneens ophouden met het doen van ONZE EIGEN werken (Hebr.4:10-12). Zielse werken, die voortkomen uit ons verdorven vlees, zijn dode werken. Jezus deed nooit iets op Zijn eigen initiatief (Joh.5:30). God zoekt niet diegenen die geniale ideeën hebben over hoe Zijn wil gedaan kan worden (want zulke kunnen alleen maar "Ismaëls" produceren), maar naar diegenen die nederig genoeg zijn om hun gebrek aan wijsheid en kracht te erkennen, en die zichzelf beschikbaar stellen aan God om gebruikt te worden, zoals het Hem behaagt. God kijkt niet naar bekwaamheid maar naar beschikbaarheid.
De oplossing
Voor elke steile rotswand aan de ene zijde van de smalle weg, is er een andere steile rotswand aan de overkant. Als "dode werken" de ene rotswand is, dan is "geen werken" de rotswand aan de andere zijde. Als wij gehoord hebben van de nutteloosheid van dode werken, dan kan voor velen van ons het gevaar bestaan om helemaal niets te doen, of om alles wat we doen te evalueren voordat we iets doen. Het leven kan dan een eindeloze aaneensluiting van frustrerend zelfonderzoek worden.
De Heilige Geest is in staat om ons waarlijk te analyseren; en Hij alleen kan ons bekend maken waar wij op een dwaalspoor komen (zie de belofte in Jes.30:21). Het woord van God alleen is in staat om te onderscheiden tussen ziel en geest (Hebr.4:12). Wij kunnen met ons eigen verstand niet onderscheiden tussen het zielse en het geestelijke. Dit is de reden waarom onze eigen analyse over onze werken waardeloos is, want het is de ziel die zichzelf poogt te analyseren. "In Gods licht alleen kunnen we het licht zien (op onszelf)"(Ps.36:10). Het antwoord is niet een levenslang zelfonderzoek, maar eerder een nederige houding ten opzichte van de Heere, gepaard met de vrees voor God die ons geweten gevoelig maakt. Dan zullen de Geest en het Woord ons laten zien waar wij aan het afdwalen zijn naar een van die steile rotswanden.
Ons wordt bevolen om alles te doen tot eer van God (1Kor.10:31); wanneer dat motief ons bezielt, dan zullen we zeker bevrijd worden van alle dode werken. Het licht van God laat ons niet alleen de vuilheid van ons vlees zien, maar eveneens de vuilheid van onze geest (gemengde motieven). Als we onszelf reinigen van wat het licht ons bekend maakt (2Kor.7:1), in de vreze Gods, zullen wij zeer zeker vervolmaakt worden in heiligheid; en al onze werken zullen aangenaam zijn voor Gods aangezicht. Onze rechtvaardige daden zullen dan ons bruiloftkleed worden op de dag van de bruiloft van het Lam (Openb. 19:8).
Wie oren heeft om te horen, die hore!
